Biografisch portret en gedicht

Désiré Van Monckhoven werd te Gent geboren op 25 september 1834. Zijn vader was onbekend. Hij groeide op in de toen volkrijke en beruchte buurt rondom de Sint- Pietersnieuwstraat.
Reeds op zeer jeugdige leeftijd bleek zijn buitengewone begaafdheid voor de exacte wetenschappen. Als amper zestienjarige atheneumstudent schreef hij het “Handboek der Scheikunde”; twee jaar later volgde “Elementen der Fysica”.
Uit dat laatste werk blijkt reeds de interesse voor de toen pas ontstane (1839) fotografie. Na zijn middelbare studies ging hij in de leer bij de Gentse fotograaf Charles D’Hoy.

In 1855 publiceert Van Monckhoven te Parijs “Traité de photographie sur Collodion”, waardoor wereldwijd een nieuw procédé werd aanvaard dat meer dan vijfentwintig jaar zou standhouden! In 1856, nog maar 22 jaar oud, publiceert hij, eveneens te Parijs, het “Traité général de photographie”, waardoor Désiré Van Monckhoven meteen wereldberoemd werd. Hij was immers de allereerste die systematisch alle fotoliteratuur had verwerkt.
Hij studeerde inmiddels aan de universiteit te Gent en werd in 1862 doctor in de wetenschappen. Na het behalen van het doctorsdiploma ontwierp hij een reeks volledig nieuwe toestellen op vlak van de fototechniek, o.m. een vergroter.
Van 1866 tot 1872 verbleef hij te Wenen en runde aldaar de fotostudie “Rabending und Monckhoven”. Eind 1872 kwam hij naar Gent terug, huwde met Hortense Tackels (bij wie hij al sinds 1864 een tweeling had) en vestigde zich aan de Krijgsgasthuisstraat.
Hij legde zich meer en meer toe op de foto-optiek en bouwde achter zijn woning een fabriekje voor fotopapier. Hij slaagde erin dit papier op industriële schaal te vervaardigen. In 1879 kon hij broomzilvergelatineplaten ontwikkelen waardoor de fotografie in ieders bereik kwam.Algemeen wordt aanvaard dat dit de grootste bijdrage van Van Monckhoven tot de fotografie was.

Het fabriekje werd een fabriek en werd uitgebouwd tot aan Einde Were. Wanneer dit in volle ontwikkeling is, sterft Van Monckhoven plots in 1882 op de dag van zijn achtenveertigste verjaardag.
Het bedrijf wordt verder gezet door weduwe Hortense Tackels, die zich als een gewiekste zakenvrouw ontwikkelt, en de broers Jean en Georges de Lanier die elk met een dochter van Van Monckhoven huwen.
De familie de Lanier-Van Monckhoven affirmeert haar klim op de maatschappelijke ladder door zich in 1886 te vestigen in een nieuw gebouwd herenhuis aan de Kortrijksesteenweg (huidig huisnummer 260). De bijhorende gronden worden 1889 aan de stad verkocht voor het aanleggen van een nieuwe straat met stadsschool.

Uit: Honderd jaar stedelijke basisschool Désiré Van Monckhoven 1892-1992. Mark Rummens. 1992
Désiré Van Monckhoven     1834 – 1882

En hier laten we jullie nog even genieten van het gedicht 'Van Monckhoven', geschreven door Steven Van De Putte, stadsdichter van Deinze en tevens oud-leerling aan de school.

VAN MONCKHOVEN (GENT, 1982)

Waar ik hier ’s morgens

mijmeringen

gelijk mandarijnen

pelde tot ik in het reine

kwam met mezelf.

Zo hermafrodiet

als de frieten in de refter,

hinkte ik hier ’s middags

op twee gedachten,

met dezelfde sputterende motoriek

waarmee ik veters leerde knopen,

en zodoende al te vroeg ontdekte

dat het onbehouwen

mijn handelsmerk kon zijn.

Hier waar ik ’s avonds

weer de stille

duif was van mijn vader

van mijn arkvader,

van alle bruiloftvinyl de schalkse ruiter,

die eenmaal op toerental de teugels van de taal

vierde als ultieme overacting,

toen hij schallend door de schoolhal,

de tekeningen hekelde

die in weinig omfloerste potloodtrekken

met schuimbekkende fabrieksschouwen

de contouren van een groene gedachte schetsten.

Hier. Op de valreep van het Citadelpark,

pretpark van gefnuikt geluk,

waar zoenende zonen-tongen

het requiem van morgen zongen,

lurkte ik aan mijn eerste

grootse dagen van vrijheid

en bedacht er Franse namen

voor een langverwachte zus.

Hier bouwden we hutten

in lange bomen van staal.

Hier lag het wrokkig metaal

al in zijn kiemen te blinken.

In het lettergekletter van kleuters

schuilt een Achillestent van taal.

Hier waar

mijn herinnering nog

slechts een tramhalte

is in de voetsporen

van het nu. Hier, hebt gij,

mijnheerke neen van het Sint-Annaplan,

de taal geassimileerd

als het geconfijte letterfruit

van uw liberale alfabet.

Hier waar

het voetpad breder

uitzwenkt dan vroeger,

denk ik bij verantwoord

speelgoed voor goed

aan politiek en aan 1982,

de premier

zijn ruiker onverbloemde combi’s;

het jaar waarop ik in de zandbak

van deze Gentse speelkoer

voor mijn onvoldragen discours

een breed publiek verwierf

en in deze Van Monckhoven begon te geloven

dat ik de Verhofstadt van de beloofde stad kon worden.

© Steven Van de Putte